Rus paralı asker grubu Wagner’in lideri Yevgeni Prigojin, Moskova’ya başkaldırdı. Rusya Devlet Başkanı Vladmir Putin ağır yaptırım mesajları yayımlarken Rusya bir anda dünyanın gündemine oturdu. Mersin Üniversitesi öğretim üyesi Dr. Kaan Kutlu Ataç, Kremlin’deki güç mücadelesinin savaş topraklarından Rus topraklarına taşındığını, Putin’in Ukrayna ve Suriye’nin ardından “iç düşmanla da savaşacağını” vurguladı.
Dr. Ataç, Wagner Grubu’nun Rusya’da isyanı ile yaşanan ve yaşanabilecek gelişmelerle ilgili merak edilenleri Cumhuriyet’e anlattı.
- Gelişmeleri nasıl değerlendiriyorsunuz?
Kremlin’deki güç mücadelesi savaş bölgesinden Rus topraklarına taşınmış görünüyor. Gelişmeler iki konunun çok tartışıldığı bir anda ortaya çıktı: Birincisi iki yıldır Ukrayna Savaşı’nda istenilen zaferin elde edilememesi, Batı’nın ekonomik yaptırımları nedeniyle ekonominin sıkıntıya girmesinin ardından, Putin’in Kremlin’deki iktidarının Rus iç siyasetinde sorgulanmaya başlanması. İkincisi Soğuk Savaş’ın ardından Rusya’nın ilk kez kendi toprakları dışında Belarus’ta nükleer silah konuşlandırmaya başlaması. Bu durum Putin’in kişisel endişe ve korkularının neredeyse paranoyaya dönüştüğü ve nihayetinde çok dar bir temas alanında kendi kendini izole ettiği iddialarının yoğunlaştığı bir döneme denk geldi.
- Prigojin’in “Lideri devireceğiz” ifadesiyle Putin’i doğrudan hedef alması ve Rus savunma bakanı ve genelkurmay başkanını tehdit ederek isyan başlatması Putin’i köşeye sıkıştırır mı?
Prigojin 24 Haziran’da “Yakın zamanda yeni liderimiz olacak. Lideri devireceğiz” diyerek Putin’i de doğrudan hedefe koydu. Putin de karşılık olarak Wagner’in son girişimini ihanet olarak ilan etti ve ihanet içinde olanların kaçınılmaz olarak cezalandırılacağını söyledi. Rus Silahlı Kuvvetleri artık yalnızca Ukrayna’daki ve kısmen Suriye’deki askeri operasyonlarla değil bizatihi Rus topraklarında Kremlin’e karşı silahlı çatışmaya girmiş iç düşmanla da mücadele etmek zorunda. Bu Putin’in kaynaklarını ve gücünü iktidarını korumaya teksif etmek (yoğunlaştırmak) zorunda kaldığının da itirafı.
(Kaan Kutlu Ataç)
‘NÜKLEER GÜÇ KOZU’
- ABD memnun olur mu?
Rusya’da 23 Haziran gecesinin tozu dumanı henüz dinmedi. Etkilerini görmek için beklemek gerekiyor. Bu aşamada Batı’nın ve özellikle Amerika’nın silahlı isyanı bastırmakla meşgul bir Kremlin görmekten memnun olduğunu söylemek gerekiyor. Ancak bu memnuniyet birçok soru işaretini barındırıyor. Özellikle hızla kontrolünü kaybedebilecek ve kalkışmayı engelleme yönünde sert tedbirlere başvuracak Kremlin’in dünyanın en büyük nükleer cephaneliğine sahip olduğu unutulmamalı. Kremlin yetkilileri uzun zamandır Ukrayna’da nükleer güç kullanmayı Batı’ya karşı bir koz olarak ellerinde tutuyorlardı. Rusya’daki siyasi ve psikolojik ortamın neler getireceğini kestirmek zor. Ancak bu aşamada Rubicon Nehri’ni geçme iddiasındaki Prigojin, Kremlin için zarları attı ancak henüz masaya düşmedi.
‘JEOPOLİTİK TSUNAMİ’
- Türkiye yansımaları ne olur?
Milli güvenliği için Suriye kaynaklı sorunları en üst sıraya koyan Ankara, silahlı kalkışmayla mücadele eden bir Putin için öncelikler arasında yer almayacaktır. An itibarıyla Rusya Türkiye’nin bir numaralı dış ticaret ortağı, turizm mevsiminin henüz başında iç kalkışmanın etkisinin ne olacağını göreceğiz. Ekonomi ve finansal anlamda yeniden yapılanma sürecindeki Türkiye’nin önemli ticari ortağındaki kaotik ortamın sonuçlarının ne olacağı Ankara için endişe kaynağı. İsveç’in NATO üyeliğinin onaylanması yönünde ABD’nin Türkiye’ye uyguladığı baskı son gelişmelerle daha da artacaktır. Kararsız ve kaotik Rusya yalnızca Avrupa ve dünya tarihi açısından her zaman çok ciddi sonuçlar doğuracağından 2023 yazı küresel istikrarsızlığın dönemi olacaktır. Bu kez de Wagner’in yarattığı jeopolitik tsunami çok şiddetli olacak.
